کرونوس – اکثر ما راستدست هستیم ولی عدهای نیز چپدستند. اما چرا؟ آیا این چیزی است که طی سالها در ما به وجود میآید یا در سیمکشی نورونهای ما از کودکی وجود دارد؟
بر اساس مطالعهی جدیدی که در eLife منتشر شده، این موضوع هیچ ربطی به مغز یا رشد عصبی ما ندارد، بلکه به بیولوژی ما پیش از تولد و فعالیت برخی ژنها در نخاع برمیگردد. در این مقاله آمده: «بر اساس اطلاعات ما، عدم تقارن در نیمکرههای مغز به دلایل نخاعی است و نه مغزی.»
گروهی از محققین از آلمان، هلند و آفریقای جنوبی روی بیان ژنی نخاع در جنینهای ۸ تا ۱۲ هفتهای مطالعهای را انجام دادند. تاکنون گمان بر این بود که فعالیت ژنتیکی در مغز بسته به این که کدام نیمکره فعالیت بیشتری دارد راستدستی و چپدستی را مشخص میکند. اما بر اساس مطالعهی جدید، برخی عدم تقارنهای نخاعی از نخستین لحظات زندگی ایجاد میشوند.
این فعالیتها که به تازگی کشف شدهاند خیلی پیش از آن که قسمت موتوری مغز (که حرکات را مدیریت میکند) به نخاع متصل شود به وجود میآیند. این قسمت از مغز، دستور نحوهی حرکت دستها و پاها را به نخاع میدهد و این عدم تقارن راستدست بودن و چپدست بودن شخص را تبیین میکند.
این محققان دلیل به وجود آمدن این عدم تقارن را نیز کشف کردهاند. اینطور که به نظر میآید، این عدم تقارن از جهشها و رفتار ژنتیکی شکل نمیگیرد بلکه عوامل و تأثیرات محیطی در رحم موجب ایجاد آنها میشود.
با این که هنوز مشخص نیست این عوامل و تأثیرات محیطی کدامها هستند، احتمال میرود که آنها عملکرد آنزیمها در اطراف جنین را تحت تأثیر قرار میدهند و بدین طریق، بیان ژنی را منقلب میکنند. این موضوع به نوبهی خود عدم تقارن فعالیتهای ژنتیکی در نخاع را موجب میگردد.