کرونوس – گفته میشود یک انسان نئاندرتال اگر کلاه سرش کند تا ابروهای زمختش را بپوشاند، به راحتی و بدون هیچ دردسری میتواند وارد مترو شده و از این سر شهر به آن سر شهر برود. اگر انسان مدرن را با اجداد باستانیاش مقایسه کنیم، یکی از بزرگترین تفاوتهایی که مشاهده میشود از بین رفتن پیشانی پرموی انسان مدرن خواهد بود. پیشانی ما صافتر است و موها و ابروهای کمتری دارد. اما چرا؟
مقالهای که اخیراً منتشر شده به این میپردازد که ابروهای متحرک ما به ما این امکان را میدهد که بتوانیم راحتتر ارتباط غیرکلامی برقرار کنیم و بدین شکل از نظر تکاملی، جلوتر از دیگر گونههای انسانی باشیم. در مقابل، پیشانی پرموی پسرعموهای نئاندرتالمان بیانگر تفاوت بین جنس نر و ماده بوده است، درست مثل شاخهایی که روی سر گوزن نر وجود دارد.
محققین با بررسی روی جمجمهی یک «انسان هایدلبرگی»، فک یک نئاندرتال و استفاده از یک نرمافزار شبیهسازی سهبعدی شبیه آن چیزی که مهندسین برای طراحی ساختمانها و پلها استفاده میکنند، به این نتیجه دست یافتند. آنان قصد داشتند با ایجاد تغییراتی روی اسکن جمجمه، نظریههای پیشین را در مورد این که چرا انسان باستانی ابروهای پرپشت داشته به بوتهی آزمایش بگذارند. دلیل این امر آنطور که قبلاً حدس زده میشد محافظت از جمجمه یا کمک به جویدن غذا نبوده است. حدس پژوهشگران این بود که رویش ابرو کارکردی کاملاً اجتماعی داشته: نشان دادن برتری و سلطه!
پال اوهیگینز، استاد آناتومی در دانشگاه یورک و نویسندهی ارشد این مقاله در بیانیهای میگوید: «توضیح منطقی پرپشت بودن موهای پیشانی انسانهای اولیه، نمایش دادن تفاوت جنسی و علامتدهی در اجتماع بوده است. تبدیل ابروها به ابروهایی عمودی در انسان مدرن به او کمک کرد بتواند احساسات دوستانه از خود نشان دهد و با دیگران پیوندهای اجتماعی برقرار کند.»
حدود ۱۰۰۰۰۰ سال پیش با آغاز گسترش شبکههای اجتماعی، تنوع در گونههای انسانی بیشتر شد و دوستی اهمیت بیشتری از خشونت یافت. در همین بازهی زمانی بود که ابروهای انسانها کمپشتتر و کوچکتر شد تا امروز که ابروهای ما تحرک بسیار بالایی دارند.
یکی از اساتید دانشکدهی زمینشناسی دانشگاه یورک میافزاید: «بالا بردن ابروها در کمتر از یک ثانیه، در همهی فرهنگها نمایانگر آمادگی برای شروع رابطه و کشیدن ابروها به بالا از وسط نشاندهندهی ابراز همدردی است. بعضی از حرکتهای جزئی ابرو نیز ممکن است بیانگر قابل اعتماد بودن یا فریب زدن باشد. در روی دیگر سکه، حرکت ابروی افرادی که بوتاکس انجام میدهند، کمتر از دیگران بوده و آنان به سختی میتوانند در ابراز احساسات غیرکلامی اطرافیانشان شرکت کنند.»
این مقاله هنوز به مراحل تکمیلی نرسیده است، اما این ایده را هم اضافه میکند که انسانها با اهلی کردن خودخواستهی خودشان میتوانند با اطرافیانشان رابطهی مطلوب برقرار کنند.