کرونوس کانال دانش و علوم به زبان فارسی – اخبار علمی و تحلیل
کرونوس – بر روی سر تعدادی از مجسمه‌های جزیره‌ی ایستر سرپوش‌هایی عجیب قرار دارد. از میان این مجسمه‌های معروف که از سنگ‌های آتشفشانی ساخته شده‌اند، روی سر تعدادی از آن‌ها کلاه‌های قرمزرنگی وجود دارد که به نظر می‌رسد بعد از ساخت مجسمه روی سر آن قرار گرفته‌اند.
اما این کلاه‌های «پوکااو»ی ۱۲ تنی چطور روی سر یک مجسمه‌ی ۴ متری قرار داده شده؟ پس از سال‌ها مطالعه، زمین‌شناسانی از دانشگاه پنسیلوانیا ادعا کرده‌اند که پرده از این راز گشوده‌اند.
شان هیکسون، دانشجوی ارشد انسان‌شناسی می‌گوید: «پاسخ‌های زیادی برای این پرسش ارائه شده است، اما ایده‌ی ما نخستین نمونه از نوع خود است که شواهد زمین‌شناسی آن را تأیید می‌کنند.»
نخستین ساکنان این جزیره، دریانوردانی از پلی‌نزی بودند که در قرن ۱۳ میلادی به آن راه یافتند. آنان تا چندین دهه پس از ساکن شدن به مدت دو قرن به ساختن این مجسمه‌های عجیب از سنگ‌های پر خلل و فرج آتشفشانی پرداختند. با این که در این مورد اختلاف نظر بسیار است، اما عقیده‌ی عموم بر این است که این سنگ‌های یک‌تکه با استفاده از حرکات تکانی از محل تولید به جایگاه‌های خود منتقل شدند، تقریباً به همان شکل که ما یخچال خانه‌مان را جابه‌جا می‌کنیم. ناگفته نماند محل استخراج سنگ‌ها ۱۲ کیلومتر دورتر از کوره‌ی تفاله‌ی معدنی‌ای بوده است که کلاه‌های پوکااو در آن ساخته شده‌اند.
تحقیقی که در Journal of Archaeological Science منتشر شده به این می‌پردازد که این کلاه‌ها بعد از قرارگیری مجسمه‌ها در محل تعبیه‌شان به صورت کار نشده به سمت مجسمه‌ها غلتانیده شده و بعد از قرارگیری روی سر مجسمه‌ها تراش داده شده‌اند. این ادعا به این دلیل مطرح شده است که در مسیر میان معدن سنگ تا مجسمه‌ها، سنگ‌های قرمزرنگ کارنشده یافت شده است.
در آن زمان برای انتقال کلاه‌ها به سمت سر مجسمه‌ها می‌بایست از سطوح شیبدار استفاده شده باشد. اما امکان هل دادن سنگ‌ها به سمت بالای سطح شیبدار وجود نداشته؛ در عوض از طناب‌های بارگیری که به دور سنگ‌ها بسته شده بوده استفاده شده است. گشتاور چرخشی باعث می‌شود به راحتی بتوانید اجسام را روی سطح شیبدار بغلتانید. محققین می‌گویند کل این پروسه با کمک ۱۵ کارگر انجام می‌شده است.
این که این همه تلاش به چه منظور انجام شده هنوز در پرده‌ای از ابهام قرار دارد. بیشتر پژوهشگران معتقدند کلاه‌ها برای نشان دادن تفاوت بین مجسمه‌ها و نشان‌دادن قدرت ویژه‌ی مجسمه‌هایی خاص استفاده شده است. اما یک چیز قطعی است: قرار دادن کلاه‌ها روی سر مجسمه‌ها کار ساده‌ای نبوده و حتماً به دلیل مهمی انجام شده است.
