کرونوس – شکی در این نیست که دلیل به وجود آمدن باکتریهای مقاوم در برابر آنتیبیوتیک، استفادهی زیاد و نادرست ما از آنتیبیوتیکها در داروهای انسانی و داروهای کشاورزی بوده است. اما اکنون به نظر میرسد داروهای غیرآنتیبیوتیکی نیز همچون «عاملی مخفی»، سهمی در این مشکل داشته باشند.
مقالهی جدیدی که در Environment International منتشر شده ادعا میکند داروی ضدافسردگی و آشنای فلوکستین میتواند به صورت بالقوه موجب افزایش مقاومت آنتیبیوتیکی شود.
دکتر ژیانهوا گوو از مرکز مدیریت پیشرفتهی آب در دانشگاه مریلند در بیانیهای گفت: «بر اساس مطالعات قبلی ما، یکی از محتویات معمول در خمیردندان و مایع شستشوی دست به نام تریکلوسان مستقیماً موجب افزایش مقاومت آنتیبیوتیکی میشود [استفادهی مدارم و روزانهی آنها باعث میشود مقادیر بسیاری از آنها در فاضلاب موجود باشد]. ما همچنین علاقه داشتیم بدانیم دیگر داروهای غیرآنتیبیوتیکی همچون فلوکستین به طور مستقیم چه نقشی در افزایش مقاومت دارویی دارند.»
فلوکستین که بیشتر با نام برندش پروزک (Prozac) شناخته میشود در جرگهی داروهای ضدافسردگی قرار داشته و نوعی «بازدارندهی بازجذب سروتونین» SSRI به حساب میآید. این دارو جلوی بازجذب سروتونین (مادهی شیمیایی «شاد») را در مغز میگیرد و یکی از داروهای ضدافسردگی است که به وفور تجویز میشود. این دارو نه تنها در موارد افسردگی به کار میآید، بلکه به افرادی که اختلال وسواس فکری-عملی دارند و افرادی که مشکل غذاخوردن دارند نیز کمک میکند.
پژوهشگران مقادیر متفاوتی از فلوکستین را در ظرفهای آزمایشگاهی مختلف در کنار باکتری E. Coli قرار دادند. یک ماه پس از قرارگیری این دو در کنار هم، فلوکستین موجب ایجاد جهشهایی در باکتری شد که مقاومت آن را در مقابل آنتیبیوتیکهای متعددی افزایش دادند.
این یافتهها شواهد محکمی هستند مبنی بر این که فلوکستین با ایجاد جهشهای ژنتیکی در باکتری، مستقیماً مقاومت باکتری را در مقابل چندین نوع آنتیبیوتیک افزایش میدهد.
با این که این تأثیر تنها در آزمایشگاه و در مقادیر بالای فلوکستین مشاهده شده، اما مشخصاً به نگرانیهای زیادی دامن میزند از جمله این که ۱۰٪ فلوکستین مصرف شده توسط افراد از طریق ادرار از بدن آنها خارج شده و به فاضلابها و تصفیهخانهها ریخته میشود.
البته این به هیچعنوان بدین معنا نیست که شما مصرف دارویتان را بدون مشاوره با پزشک قطع کنید. محققین در حال حاضر در حال تحقیق روی نحوهی تأثیر فلوکستین بر باکتریها در سیستم گوارشی انسان هستند.