کرونوس – وقتی هوا بارانی و سرد است و چترمان هم قرار نیست چندان به کارمان بیاید، باز هم باران حسی از آرامش به ما میدهد. ما با این که دوست داریم این حس را در گرمای خانهمان تجربه کنیم، اما بسیاری از ما از بویی که پس از باران به مشام میرسد لذت میبریم. و حالا ظاهراً علم توانسته دلیل علمی این بو را توضیح دهد. گروهی از محققین در استرالیا نشان دادهاند گروهی از باکتریها مادهای شیمیایی تولید میکنند که مسئول به وجود آمدن بوی باران است. این ماده با چسبیدن به بدن حشرههایی که به سمتش میروند خود را در نقاط بیشتری پخش میکند. این باکتریهای موزی!
بنا بر مقالهای که به تازگی در Nature Microbiology منتشر شده دانشمندان در حال مطالعهی پیچیدهقارچها (Streptomyces) و نقش آنها بر حشراتی که از فاصلهی نزدیک آنها را استشمام میکنند بودند. پیچیدهقارچ بزرگترین گروه از خانوادهی اکتینوباکتریا است و طبقهی ژنتیکی آنها شامل بیش از ۵۰۰ گونه میشود. این باکتریها بیشتر در خاک و سبزیجات در حال پوسیدن یافت شده و بویی تولید میکنند که ما با عنوان بوی باران میشناسیم. نام این مادهی شیمیایی ژئوسمین است. باران با ضربات قطرات آب به روی خاک موجب منتشر شدن این ماده در هوا میشود.
کلس فلرت، مسئول اصلی تحقیقات و همکارانش در دانشگاه موناش تصمیم گرفتند با استفاده از آزمایشات میدانی و آزمایشگاهی تأثیر این بوی اغواکننده را بسنجند. آنان میخواستند بدانند آیا این بو برای بندپایانی که در خاک زندگی میکنند جذاب است یا خیر. تحقیقات میدانی نشان داد دمفنریها جذب بویی میشوند که از ژئوسمین متصاعد میشود. آنان این یافته را به آزمایشگاه بردند و متوجه شدند این حشره با استفاده از شاخکهایش بو را حس میکند.
طی آزمایشات مشخص شد وقتی این حشرات باکتریها را میخورند، مقداری از آنها به بدنشان میچسبد. وقتی حشرهها به خاک برمیگشتند این باکتریها را با خود به نقاط متفاوتی منتقل میکردند. این حشره همچنین از این باکتری برای تمیز کردن معدهاش از هاگهایی که قبلاً خورده بود استفاده میکند. نویسندگان مقاله معتقدند این توزیع برای باکتریها از نظر طبیعی به مطلوب آنهاست چون باکتریهایی که ژئوسمین تولید میکنند میتوانند با استفاده از این بو به تکثیر خود بپردازند. پیچیدهقارچها با جذب کردن حیوانات برای خوردنشان و پوشاندن خود با باکتری، خود را در پسماندهی هاضمهی دمفنریها تا ماورای افق خورشید تکثیر میکنند.