کرونوس کانال دانش و علوم به زبان فارسی – اخبار علمی و تحلیل
ریچل فانلی – اگر شما هم جزو کشورهایی هستید که در آن‌ها محدودیت‌های شدید برقرار شده یا به هر شکلی استرس شما به خاطر وقایع روزهای گذشته بیشتر شده باشد، شما با هزاران نفر در جهان درد مشترکی دارید. ممکن است متوجه شده باشید که جدیداً خواب‌های عجیبی می‌بینید. بیشتر شدن استرس، از دست رفتن نظم هرروزه، و الکل می‌تواند بسیار روی کیفیت خواب ما تأثیرگذار باشد. هر یک از این موارد می‌توانند برای شخص مشکل اساسی در خوابیدن ایجاد کند.
رکسان پریکارد از مؤسسه‌ی عصب‌شناسی و روانشناسی دانشگاه سن توماس و مدیر مرکز «خواب در کالج» گفت: «استرس داشتن می‌تواند موجب شود کیفیت خواب پایین بیاید و وقتی کیفیت خواب پایین می‌آید میزان استرسی که تجربه می‌کنید بیشتر می‌شود. این در واقع تحفه‌ای است که از تکامل به ما به ارث رسیده. بدن شما برای تطبیق با محیط در زمانی که برای مثال در جنگ یا در مجاورت موجودات خطرناکی که شبانه حمله می‌کنند هستید، به شما اجازه نمی‌دهد بیش از ۱۰ ساعت بخوابید.»
در حالی که بیدار ماندن می‌تواند شما را از خطرهای مهلک نجات دهد با این حال این موضوع برای یک پاتوژن بسیار ریز که این روزها در سراسر جهان در گردش است هیچ اهمیتی ندارد.
برای این که بتوانیم ببینیم استرس یا همان تنش روحی چگونه روی خواب ما تأثیر می‌گذارد بایستی یک مقدمه در مورد چرخه‌ی خواب بگوییم. هر شب وقتی به خواب می‌رویم، خواب ما وارد چهار مرحله می‌شود: مراحل ۱، ۲، ۳ و مرحله‌ی (REM) یا حرکت تند چشم. در حالت کلی، بین ۹۰ تا ۱۱۰ دقیقه طول می‌کشد تا ما وارد مرحله‌ی ۱ شویم. حرکت تند چشمان در مراحل اولیه کمتر است اما به تدریج این حرکات بیشتر می‌شود. در این زمان شما تصور می‌کنید که رؤیایی می‌بینید. به همین دلیل است که اگر زمان بیشتری را در خواب بگذرانید، بیشتر خواب می‌بینید.
مغز ما به سمت اخبار آخرالزمانی و موضوعات غم‌انگیز بسیار جذب می‌شود. اما دکتر پریکارد معتقد است همین موضوع باعث می‌شود تعداد دفعات بیدار شدن ما در میانه‌ی شب و تعداد کابوس‌ها بیشتر شود. ترکیب این دو عامل تأثیرات مخرب بسیار بیشتری بر روی ما دارد. اما در لحظاتی که بیدار می‌شویم تصاویر رؤیایی بیشتری را به یاد می‌آوریم. تصاویری که به یاد آوردنشان می‌تواند حتی طی روزهای آینده ظرفیت ذهنی ما را تغییر دهد.
«شب‌هایی که در تلاش برای رسیدن به خواب REM تلاش می‌کنیم و در حالاتی غیر از حرکت تند چشم از خواب می‌پریم، می‌توانیم رؤیاهای بیشتری را به یاد بیاوریم و پس از خواب عمیق خستگی احساس نمی‌کنیم. محتوای رؤیا گاهی منجر به ایجاد احساسات منفی در ما می‌شود، این موضوع می‌تواند طی روز ما را قلقلک بدهد. همچنین کم بودن کیفیت خواب یعنی قرار گرفتن انسان در وضعیتی نامطلوب.»
تعجب‌برانگیز نیست که برخی که خواب‌های شفاف بیشتری می‌بینند. این خواب‌ها منعکس‌کننده‌ی نگرانی‌های روزمره‌ی ما می‌باشند، بسیاری از ما با این موضوع خوب کنار نمی‌آییم. برخی ترجیح می‌دهند الکل بنوشند تا در آرامش قرار بگیرند. درست است که عده‌ی زیادی با خوردن الکل برنامه‌ی شبشان را به پایان می‌برند اما الکل درواقع می‌تواند خواب ما را برهم بزند. پرسش اصلی این است که آیا می‌توان الکل را برای همیشه ترک کرد؟
پروفسور پریکارد گفت: «من هم می‌نوشم اما اطمینان حاصل می‌کنم یک برنامه‌ی شاد کوتاه باشد نه برنامه‌ای که زود شب را به اتمام می‌رساند.»
خوابیدن برای سلامتی جسمی و روانی ما بسیار مهم است. وقتی ما می‌خوابیم، مغز ما شروع به بازیابی و تعمیر خودش می‌کند. همچنین مغز ما در حال خواب سلول‌های عصبی بیشتری تولید کرده و ارتباطات زنجیره‌ای نورونی بین سلول‌ها برقرار می‌کند تا بتوانند موجب بهبود کلی عملکرد شناختی مغز ما شود. اگر چنین چیزی در ما وجود نداشته باشد اضطراب و افسردگی در انسان بسیار شدیدتر می‌شود. مطالبی که این روزهای سخت در اینترنت می‌خوانیم می‌گویند بهتر شدن خواب عاملی بسیار مهم است که امکان مثبت اندیشیدن را مهیا می‌کند. و این تنها به نفع مغزهای ما نیست.
«وقتی به صورت مزمن مشکل خواب داریم، بدنمان برای برگرداندن ما به حالت عادی مجبور به تحمل رنج زیادی می‌شود. این موضوع متأسفانه می‌تواند در درازمدت بر روی سیستم ایمنی بدن نیز تأثیر بگذارد. افرادی که همیشه خواب‌های کوتاه‌مدت دارند دست‌کم سه برابر بیش از دیگران سرما می‌خورند ویا به مشکلات تنفسی دچار می‌شوند.»
خواب نیز مانند رژیم غذایی و تمرینات ورزشی جایگاه مهمی در زندگی ما دارد ولی ما در زمان‌های زیادی از سر و ته خواب می‌زنیم تا به کارهای دیگر برسیم. پس وقتی اواخر شب یک فیلم خوب به دستتان رسید شاید بهتر باشد به خودتان بگویید: «بهتر نیست اینو فردا ببینم؟»
