کرونوس – زمین این روزها تشنهی آب است. استرالیا در حال تبدیل شدن به یک کاسهی خاک است، آتشسوزی در جنگلهای یونان تمامی ندارد و گرمای بیسابقه در ژاپن جان عدهای را گرفته است. اگر شما یک دیکتاتور بودید، حسابی نگران این اوضاع میشدید.
تاریخشناسان اقتصادی از دانشگاه براک و سن فرانسیس خاویر به بررسی ترورهای سیاسی در زمان امپراتوری روم باستان پرداخته و تلاش کردهاند راهی برای توضیح زمان و چگونگی رخ دادن آنها بیابند. نتایج تحقیقات آنان در Economic Letters منتشر شده است.
دوستان ناباب و تصمیمگیریهای بد یکی از دلایل این قتلها بودهاند؛ ولی بر اساس پژوهش این محققین، یک دلیل مهمتر بارش باران بوده است.
رهبر رومیان بودن در کل شغلی بسیار سخت بوده است. امپراتوری روم از سال ۲۷ قبل از میلاد تا ۴۷۶ میلادی ۸۲ امپراتور داشته است که ۲۰٪ آنان قربانی ترورهای سیاسی شدند.
سالهای ۲۳۵ تا ۲۸۵ میلادی در شمال شرقی امپراتوری حتی با استانداردهای خود رومیها سالهای خونباری بود. در این ۵۰ سال ۱۴ نفر از ۲۶ امپراتور به قتل رسیدند.
عاملی که به طور ثابت در همهی این قتلها دیده میشود این است که سال قبل از همهی این ترورها باران به اندازهی کافی نباریده بود. در واقع، کاهش چشمگیر بارش باران احتمال وقوع ترور را ۱۱٪ افزایش داده است. محققین اطلاعات بارش باران را از مطالعهای دیگر که بر روی حلقههای بارانی در تنهی درختهای بلوط که بسیار به باران حساس هستند (در فرانسه و آلمان شرقی) اخذ کردند.
اقتصاد رومیان وابسته به کشاورزی بود و خشکسالی موجب کمیاب شدن غذا میشد. مشخصاً سربازانی که در نواحی شمالی امپراتوری خدمت میکردند به منابع محلی غذا وابستگی زیادی داشتند و گرسنگی تأثیر بیشتری بر آنان میگذاشت. یک سرباز گرسنه، سرباز راضیای نیست و گفته میشود همین باعث شد ارتش رومیان بسیار ناراضی باشد. اگر دیکتاتورها یک قانون داشته باشند، آن این است که ارتشت را خشمگین نکن چون آنان احتمالاً بهترین حافظ قدرت تو هستند.
کرنلیوس کریستین از دانشگاه براک گفت: «زنجیرهی علی ما به شرح زیر است: کمبود بارش موجب کاهش محصول ذرت میشود. این باعث میشود که سربازان جلودار رومیان گرسنه بمانند و احتمال شورش بالا رود. این نارضایتی در نیروها منجر به ترور میشد. ما شواهدی مبنی بر این موضوع یافتهایم.»
کریستین میافزاید: «بررسی نظاممند نشان میدهد که خشکسالی حتی در دوران مدرن موجب افزایش تنشها و درگیریها میشود. یک نمونهی تاریخی مهم، انقلاب فرانسه است. مقالهای که توسط ماریا والدینگر از دانشگاه اقتصاد لندن نوشته شده نشان میدهد خشکسالی و کاهش محصول ذرت موجب جدیتر شدن اعتراض فقرا در سال ۱۷۸۹ شد.»
امپراتورها و دیکتاتورها! بهتر است برای بارش باران دعا کنید!