کرونوس کانال دانش و علوم به زبان فارسی – اخبار علمی و تحلیل
کرونوس – بر کسی پوشیده نیست که مصرف مواد روانگردان تأثیرات جادویی بر روی ذهن دارد و موجب ایجاد توهماتی می‌شود. اما در مورد شیوه‌ی تأثیر این داروها بر روی مغز اطلاعات چندانی در دست نیست. دانشمندان دانشگاه کالیفرنیا طی مقاله‌ای که اخیراً در Cell Reports منتشر شده مدعی شده‌اند که حالا فهم بهتری از این تأثیر پیدا کرده‌اند که می‌تواند در رفع مشکلات دماغی و روانی میلیون‌ها انسان روی زمین مشکل‌گشا باشد.
دانشمندان تأثیر این مواد را بر روی نورون‌هایی که در لوله‌ی آزمایش کشت شده بودند و همچنین نورون‌های مغز موش‌ها و مگس‌ها آزمایش کرده‌اند. آنان دریافتند که این مواد – بخصوص DOI، دی‌ام‌تی (DMT) و ال‌اس‌دی (LSD) – سلول‌های مغزی (نورون‌ها) را تغییر داده و همچنین تعداد ارتباطات میان آن‌ها را افزایش می‌دهند. قبلاً نشان داده شده بود که کتامین این تأثیرات را ایجاد می‌کند اما بر اساس تحقیق اخیر، تأثیر LSD حتی بیشتر از کتامین است.
این گروه می‌گوید این تغییرات ممکن است در مبارزه با افسردگی، اضطراب، اعتیاد و اختلال استرسی پس از ضایعه‌ی روانی (PTSD) مفید باشند.
برخی مطالعات اخیر نشان داده‌اند افسردگی برای مثال به شکل یک «اختلال در مدار عصبی» بروز می‌کند. بخشی از نورون‌های مغزی – نئوریت‌ها – که وظیفه‌شان ایجاد ارتباط بین نورون‌های دیگر است به سلول‌های مغزی اجازه می‌دهند با یکدیگر حرف بزنند. در برخی از انواع افسردگی، نئوریت‌های کوچکی در قشر پیش‌پیشانی مغز – تنظیم‌کننده‌ی واکنش به ترس و پاداش – مچاله شده و این موضوع منجر به ایجاد افسردگی و در برخی مواقع اعتیاد، اضطراب و اختلال پس از ضایعه‌ی روانی می‌شود.
دیوید اولسون، نویسنده‌ی اصلی مقاله در بیانیه‌ای گفت: «مدت‌های زیادی است که می‌دانیم مواد سایکودلیک بر روی ساختار عصبی مغز تأثیر می‌گذارند، اما این نخستین مطالعه‌ای است که به روشنی و بدون تردید به تأیید این فرضیه می‌پردازد. چیزی که جالب است این است که مواد روانگردان ظاهراً تأثیراتی را که کتامین ایجاد می‌کند بازتاب می‌دهند.»
مواد روانگردان هم موجب بیشتر شدن این نئوریت‌ها و هم موجب افزایش تعداد رابطه‌های بین نورونی می‌شوند. دانشمندان معتقدند این موضوع می‌تواند تأثیرات ساختاری‌ای را که افسردگی ایجاد می‌کند، برگرداند.
به دلیل این که این آزمایش‌ها هنوز بر روی انسان انجام نشده، ما نمی‌دانیم این تغییرات ساختاری در مغز ما چه شکلی دارند. با این حال دانشمندان می‌گویند مواد روانگردان همین تأثیرات را ایجاد می‌کنند. آن‌ها با بررسی هر دو گونه‌ی مهره‌داران و غیرمهره‌داران به این نتیجه رسیدند که سازوکار بیولوژیکی که موجب ایجاد پاسخ به مواد روانگردان می‌شود طی هزاران سال تکامل ثابت باقی مانده است.
اولسون می‌گوید معنی تحقیق گروه او این است که می‌توان دسته‌ی جدیدی از داروها را ساخت که با افزایش انعطاف‌پذیری عصبی موجب رشد و تکثیر نورون‌ها شوند. اما هنوز برای فکر کردن به میکرودوز زود است! داروهایی که در آینده ساخته می‌شوند احتمالاً تنها حاوی بخش‌هایی از ماده‌ی توهم‌زا هستند و شامل کل طیف توهمی ماده نمی‌شوند.
اولسون گفت: «اگر ما بتوانیم شیوه‌ی ارسال سیگنال‌هایی که منجر به انعطاف‌پذیری عصبی می‌شوند را دریابیم، قادر خواهیم بود با استفاده از داروهایی خاص، نقاط حساس را تحریک کنیم.»
این مطالعه بخشی از تحقیقات گسترده‌ی اخیر بر روی تأثیر مواد روانگردان بر روی ضایعه‌های دماغی است. مطالعات قبلی به تأثیر مثبت MDMA در بهبود اختلال استرسی پس از ضایعه‌ی روانی، تأثیر LSD در کاهش دائمی اضطراب و تأثیر آیواسکا (Ayahuasca) در مبارزه با اعتیاد پرداخته بود.
