کرونوس کانال دانش و علوم به زبان فارسی – اخبار علمی و تحلیل
کرونوس – گروهی از باستان‌شناسان دانشگاه لیدن در هلند نخستین شواهد از «ابزار مصنوعی» را یافته‌اند که نشان می‌دهد هوموسیپین‌ها نخستین موجوداتی نبودند که از آتش استفاده کردند. بر اساس گزارشی که در Scientific Reports به انتشار رسیده، احتمالاً حدود ۵۰۰۰۰ سال پیش نئاندرتال‌ها از آتش استفاده می‌کردند. با این حال هنوز همه نسبت به این امر متقاعد نشده‌اند.
موضوع آتش میان حلقه‌های انسان‌شناسی موضوعی بحث‌برانگیز است. می‌دانیم که انواع گونه‌ی انسان‌تباران بیش از یک میلیون سال است که از آتش استفاده کرده و می‌توانستند آن را تا حدی به کنترل خود درآورند؛ بسیار قبل‌تر از این که هر نوع انسان یا نئاندرتالی اصلاً وجود داشته باشد. با این همه، طبق آخرین اطلاعات ما، هومو سیپین ها نخستین موجوداتی بودند که خودشان توانستند آتش را به وجود آورند. قدیمی‌ترین شواهدی که از این امر وجود دارد به عصر آهن برمی‌گردد.
اندرو سورنسن، مسئول این تحقیقات معتقد است تعدادی از شواهد یافت شده در ابزارهای پارینه‌سنگی که تاکنون نادیده گرفته شده‌اند مبین این نکته هستند که نئاندرتال‌ها هزاران سال پیش از نخستین اجداد ما می توانستند آتش روشن کنند. این ابزارها شامل تعدادی تبر به طول ۱۰ تا ۱۳ سانتی‌متر است که به شکل قطره‌ی آب تراشیده شده‌اند. باستان‌شناسان تعداد زیادی از این ابزارها را در محلی که به محل تجمع نئاندرتال‌ها شناخته می‌شود یافته‌اند.
این ابزار بیشتر برای بریدن چیزها استفاده می‌شده است. اما سورنسن می‌گوید این ابزار از سنگ چخماق ساخته شده‌اند که ممکن است مؤید این باشد که برای مقصود دیگری استفاده می‌شده: روشن کردن آتش. لذا گروه او تصمیم گرفت با سنگ سولفید آهن بارها و بارها به این تبرهای دستی ضربه بزنند تا جرقه ایجاد شود.
این موضوع نشان می‌دهد نئاندرتال‌ها می‌توانستند از این ابزار برای ایجاد آتش استفاده کنند، اما هنوز شواهدی مبنی بر این که آنان واقعاً این کار را کرده‌اند وجود ندارد.
سورنسن می‌گوید علامت‌هایی که روی سنگ سولفور آهن وجود دارد، افشاگرانه است. بر اساس این تحقیق، ۲۰ تبر دستی که از این مناطق یافت شده «احتمالاً» جهت ایجاد آتش استفاده می‌شده است. علائم خوردگی و شکستگی روی این سنگ‌ها به وفور یافت می‌شود.
سورنسن به واشنگتن پست گفت: «وقتی به آن‌ها از نزدیک و در ابعاد میکرو نگاه کنید، نشانه‌های صیقل معدنی و همچنین ترک‌های متعدد روی سطح آن‌ها می‌بینید.» او می‌گوید این نشان می‌دهد چنین ابزارهایی به قصد خاصی ساخته شده‌اند.
زمستان سال گذشته، ابزار چوبی سوخته‌شده‌ای در توسکانی ایتالیا کشف شد. این به خودی خود مؤید این نیست که نئاندرتال‌ها می‌توانستند آتش روشن کنند؛ اما نشان می‌دهد آنان در استفاده از آن برای مقاصد خودشان خبره بوده‌اند. بار دیگر تأکید می‌کنیم این شواهد قادر به اثبات اختراع آتش توسط نئاندرتال‌ها نیست، اما احتمال آن را بالاتر می‌برند.
قدم بعدی می‌تواند استفاده از طیف‌نگاری RAMAN برای پیدا کردن شواهد شیمیاییِ روشن‌کردن آتش باشد.
